Dertien stellingen

1: De gevolgen van gebeurtenissen die nu plaatsvinden pakken anders uit dan je nu kunt voorspellen. 2: De gevolgen die we nu ondervinden van gebeurtenissen die hun oorzaak hebben in het verleden, zullen niet of hooguit gedeeltelijk aan die gebeurtenissen worden toegeschreven. 3: Alles heeft vele oorzaken en vele gevolgen, maar we zijn slechts in staat één stap vooruit te denken en één stap achteruit te reflecteren. 4: Deze stellingen zijn van toepassing op onderwerpen als brexit, de economische oorlogvoering, de klimaatverandering, de migratie, de bankencrisis – evenals crises en veranderingen in je eigen leven. 5: De voorspellers van het goede hebben voor een deel ongelijk, de voorspellers van het slechte hebben ook deels ongelijk. Uit een ramp kan vroeg of laat iets moois ontstaan, uit een groot geluk kan iets naars tevoorschijn komen. Beide gevallen zijn op het moment zelf onvoorstelbaar. 6: De pers houdt zich slechts bezig met het gesprek van de dag: de rampen, de crises, de drama’s, de rotstreken, de misverstanden (zie 3) – om die reden moeten we de onheilstijdingen die van het scherm en van het papier opstijgen soms met een korreltje zout nemen, of in ieder geval afstand nemen van de emoties die de gebeurtenissen oproepen. 7: Soms kun je beter bij de poezie terecht, dan bij de voorpagina’s en de push-berichten. 8: Dat op het internet ‘bubbels’ ontstaan is geen slechte zaak. Ik voel me aardig thuis in mijn eigen bubbel en heb geen behoefte aan ruzie met andere bubbels. 9: Sociale media zijn het leven zelf niet. 10: Wat je met het verwerkelijken van een utopie bereikt is het verlies van vrijheid, een dystopie is het resultaat van te veel vrijheid. 11: Misschien betekent persoonlijke vrijheid tegenwoordig wel meer iets níet willen wat je wel kan hebben, dan opeisen wat je niet kunt hebben. 12: De betekenis van ‘de economie’ wordt overschat. Economie is niet de lucht die we ademen en het voedsel dat we eten. Het is een manier om ons uit te drukken, zoals ook religie dat is, en films, en kleding en eetgewoontes en grenzen. 13: Wie zin wil geven aan haar of zijn leven moet af en toe iets doen dat te moeilijk is.