Knockout

Een aantal gevechten vielen op, bijvoorbeeld deze: Steven, een jongen van 'onze' sportschool had drie ronden om Karim - van een andere sportschool - te verslaan. Karim was een pokdalige gedrongen knul. Vooral die pukkels op zijn rug maakten hem weinig geliefd. En wij moesten er naar kijken omdat zijn hoek, de blauwe, aan onze kant was.
'Dikke pad,' zei Mads.
Steven kwam in de ring. Hij was langer dan Karim, aangenamer gebouwd en hij bewoog soepel.
'Deze jongen gaat het nog ver schoppen,' zei de man naast me, de orthodontist. "Deze jongen kan zijn lengte voor hem laten werken. Hij houdt genoeg afstand, want daar komt het op neer als je lang bent. Afstand houden.' Over Karim zei hij: 'Een wonder dat hij mee doet. Ik heb hem vorig jaar gezien. In een halve ronde was knock out. Hij is gewoon te dik, hij heeft geen conditie. Eigenlijk onverantwoord dat ze hem in de ring zetten.'
Het gevecht begon. Steven bewoog soepel, Karim hoekig en ongemakkelijk. Karim had nauwelijks kans een punt te scoren, terwijl Steven de ene na de ander voltreffer maakte.
'Heeey' juichte het publiek bij elke schop die Steven Karim op de flanken gaf.
'Schop hem op z'n lever,' juichte iemand anders. 'Z'n lever! z'n lever' - Als je in de ring staat moet je hartenkreten en goede adviezen goed van elkaar kunnen schreiden.
Links, links, rechts, schop, rechts, links, bam, bam, bam.
'Oef, die jongen moet incasseren,' zei de orthodontist. 'Steven zoekt mooi het midden op, de ruimte, zie je, die andere jongen gaat hangen, die is nou al moe.
'Je bent niet moe, je bent niet moe...' dreinden de supporters van Karim. Hij had dus toch vrienden.
Ping! Einde eerste ronde.
Steven sprak gezellig met zijn helpers en zijn trainer. Die gaf een paar aanwijzingen, die hij waarschijnlijk in de wind sloeg. Karim zat uitgeput in zijn hoek. Zijn trainer sprak hem toe, maar Karim luisterde niet.
'En te eigenwijs is hij ook' zei de orthodontist.
Helpers weg, tweede ronde.
Steven knalde er lustig op los, hij danste met soepele bewegingen, Karim bleef incasseren, maar wist toch af en toe een behoorlijke trap uit te delen.
'Ha, dit is een mooi potje,' lachte Semmy.
'Schop hem dood, die dikke pad,' zei Mads.
'Hij doet het toch wel aardig,' zei ik. 'Of heb ik het mis.'
'Dat is wel zo,' legde de orthodontist uit, 'maar dit kost 'm te veel energie, daar moet hij straks voor betalen. Hij gaat binnen een minuut knockout.'
'God, wat is hij moe...' ze Sem. 'Maak het af!'
En dat deed Steven. Een regen van slagen daalde neer op Karim, het was triest om te zien. Voor de genadeslag won hij ruimte om extra hard uit te halen. Steven stootte, Karim wentelde om zijn as, en viel.'
'Heeeeeey!!!' het publiek werd zo'n beetje gek.
En toen viel Steven.
Terwijl Karim opkrabbelde.
En Steven stond niet meer op. De scheidsrechter liep naar hem toe en telde af.
Steven stond niet op.
'Wat is er gebeurd?' vroeg ik.
Sem zei: ' Hij heeft 'm met een spin knockout geschopt.'
'Dat zag ik niet eens gebeuren.'
De orthodontist zei: 'Dit is nou wat je noemt een lucky shot.'
'Hij heeft het best heel knap gedaan,' zei ik.
'Maar toch is het meer geluk dan wijsheid.'
'Geluk moet je afdwingen,' zei ik.
'Dat is waar,' zei Sem. 'Daar heb je helemaal gelijk in.'
Ik was erg blij dat ik blijkbaar iets verstandigs heb gezegd.
Het merkwaardige van dit partijtje was niet zozeer het gevecht, als wel de reactie van het publiek. Dat helde van het ene op het andere moment over naar de andere kant. Ineens werd Karim door zo'n achthonderd man toegejuicht.
'Goed gedaan!' riep Sem Karim toe, ook al was hij van de andere sportschool. Karim hief trots zijn vuisten naar hem op.
'Wow,' riep Mads. Karim stak trots zijn grote beker in de lucht, Steven werd onzichtbaar, ik nam een slok bier en dacht: 'Leuke avond.'
Drama is wanneer de dingen plotseling en spectaculair in hun tegendeel gaan verkeren.

Woei hoei

Even langs het tentenkamp van Occupy geweest, voor het beursgebouw in Amsterdam. Het was al donker. Je kwam terecht in een duistere sfeer met die koepeltentjes en heel veel schriftelijke mededelingen, die gaan over meditatie-cursussen en reiki-bijeenkomsten. Aan alles was wel een papiertje vastgeniet of met een viltstift iets opgeschreven. Bij de ingang van een grote tent: 'Niet hier naar binnen als je wil chillen.' Ik begreep die mededeling niet, maar het leidde er toe dat ik niet naar binnen ging. In de DDR had je ook overal bordjes hangen. Bordjes met waarschuwingen en verboden. Waar in de kapitalistische wereld prijskaartjes hangen, daar hangen in de anti-kapitalistische wereld dus waarschuwingen en verboden. Als je het zo bekijkt is die Occupy-beweging dus een groot prijzenfestijn.  Ik liep verder. Ergens zat iemand bij een driesnarige gitaar te brullen en verderop hoorde ik het gezoem van een diggerie, eh, doe.  Er liep een vrouw rond met een boodschappenwagen, die hard riep: 'Fuck them all, schijtfuckers van Mars!' Een andere man, kaal, getatoeëerd, met bevende vingers aan een sjekkie plukkend, riep: 'Woeiii Hoeiii...' En een paar meter verder weer: 'Woei, hoei.' En een paar meter verder weer...  Ik dacht dat ik Eucalypta goed kon nadoen, maar die heer kon er ook wat van. Wat ik natuurlijk niet aantrof was iets over de economie. Wat het tentenkamp wel uitdrukte was hoe de wereld er uit zou zien als er een eind is gekomen aan het menselijk streven. Als na een wereldbrand.
Ik liep verder de stad in. De Bijenkorf had voor het Koninklijk Paleis een lichtshow georganiseerd met enorme opblaaspoppen en ballonnen, die, begeleid door Carl Orff bombast taferelen uit de hel verbeeldden. Ik bedoel maar. In beide bewegingen, de kapitalistische en de anti-kapitalistische,  zit de ondergangsdrift er goed in.

Window

Boven op zolder staat een grote, ijzeren kist. Dat was zo rond de eeuwwisseling onze computer. We willen hem weggooien, maar eerst willen we kijken wat er opstaat. We sluiten  er een toetsenbord op aan. En een muis met een draadje, een beeldscherm, we zetten er een dik snoer op - alles is er nog, vreemd genoeg - en we drukken op de startknop.
Een hels gezoem stijgt op uit de ijzeren kist.Van laag naar hoog, net als een opstijgende straaljager. Er verschijnen cijfers, flitsen van beelden.
'Dat was ook zo, daar begon het altijd mee,' zegt mijn vrouw.
Het duurt een tijdje.
Op het scherm doemt het logo van Windows 98 op, en onderaan kruipt iets voorbij dat er op duidt dat het programma wordt geladen.
En daarna vult het beeld zich met de Eend.
Een eend in het hoge gras die uitkijkt over het water. Een foto van lang geleden.
'Dat beest is al lang dood,' zegt mijn vrouw.
We kijken verder. Een kaartspelletje, ooit halverwege afgebroken, spelletje nummer 4321. Ik ga verder met waar ik acht jaar geleden ben gebleven. Het gezoem van de computer, het beeld, de kleuren, de onzekerheid of het patiencespelletje wel afkomt - alles werpt me terug in de tijd. De kinderen zijn nog klein, het huis is nog niet verbouwd. De kat dartelt nog vrolijk rond. Gesprekken gaan nog over rapportcijfers en niet over huisvestingsperikelen. Tjonge. Wetenschappers hebben iets gevonden dat sneller kan dan licht en tijd. Groter revolutie! Maar wij hebben gewoon een tijdmachine op zolder staan.
Ik zeg: 'Dat je, als je de toekomst wil voorspellen, het altijd mis hebt, maar dat het heden altijd een logische consequentie lijkt van het verleden, heb ik nooit kunnen verdragen.'
'Klik eens wat foto's aan,' zegt mijn vrouw.
Nieuwe herinneringen. Zomers van weleer, winters van weleer, vrolijkheid van weleer, de al lang weggegooide kleren.
En de doden.
Vrolijk, lachend, koffie inschenkend. Wijn drinkend. Wandelend.
We willen ze houden. Maar het is een oude computer, we krijgen ze er niet uit. Niet via een cd rom, niet via een snoertje, niet met een USB-stick. Die begrijpt hij allemaal niet.
Nu zijn de doden weer in hun stille ijzeren kist, naast de archiefkast in mijn werkkamer, wachtend op een oplossing.

Spast

Mijn dag was goed als ik Jan de Weert niet tegenkwam. Jan de Weert woonde bij zijn moeder, verderop aan dezelfde weg. Hij was al oud, minstens dertig of zo'n soort astronomisch hoge leeftijd. Hij was, zoals ik nu zou zeggen, spastisch. Soms, als ik op straat speelde, volmaakt gelukkig, zag ik hem om de hoek komen, leunend en wankelend op zijn wandelstok. Hij maakte groteske bewegingen, die op buigingen, leken, buigingen van links naar rechts, in het midden en achterover. Zijn armen zwaaiden breeduit en naar voren. En naar boven en onder. Het was alsof hij een ledenpop was, die iemand voortdurend door elkaar rammelde. Als hij naderde, vooral 's ochtends, als er een mist over het Groningerland hing en Jan de Weert onverwacht verscheen - oh gruwel! - dan was mijn dag bedorven. "Als er alleen maar geen Jan de Weert bestond," dacht ik dan.

Op een dag zeiden mijn vrienden: 'Kom kijken! Jan de Weert verdrinkt!' Met tegenzin holde ik naar een sloot verderop. De Messerschmidt was uitgegleden en achterstevoren te water geraakt. Ik zag hem en zijn vriendin daarachter, een grijze dikke vrouw, als twee kuikens in een ei, enigszins bedrukt vanuit het water naar boven kijken. Het wagentje gleed langzamerhand verder de sloot in. Omstanders probeerden iets met touwen en trekkers. Ik rende hard weg, maar dat hielp niet.  Ik had een weeklang nachtmerries. Stel je voor, er is een leven na de dood en je komt voortdurend Jan de Weert tegen.

Gevecht

Tegen de achteringang de sporthal was een tentje opgesteld met een asbak er in. Een velletje papier aan de buitenkant maakte duidelijk waar deze ruime voor bedoeld was: dit was de VIP-ingang. Nerveuze mannen in trainingspakken trokken aan hun sigaretten. Op het affiche stonden de namen van de vechters en de titel van het evenement: Total Heroes. Ik deed mijn best niet op te vallen, maar dat was vergeefse moeite. Met mijn Albert Einstein kapsel en mijn Professor Zonnebloem motoriek was ik wel degelijk iemand anders dan de veelal kaalgeschoren, getatoeëerde en beringde mannen om me heen. De vrouwen waren allemaal blond met goud, de mannen kaal met zilver. Mijn fleurige kleding stak vrolijk af bij het zwart van de anderen.
'Ik heb er wel zin in,' zei Mads, die me mee had genomen. 'Je zult zien dat je het helemaal te gek vindt.'
De deur werd geopend. Wij vips drukten de sigaretten uit en gingen naar binnen. We werden verwelkomd door aardige mensen en harde sportschoolmuziek. We kregen koffie mee en een papieren armbandje om. Voor ons ontvouwde zich de ring. Die zag er precies zo uit als in de film: kleurig en ernstig. 'Ik voorspel je,' zei Mads, aan het eind van de avond sta je "Sla hem op z'n bek" te schreeuwen!' Ik wilde hem graag geloven, maar ik zag het mezelf nog niet doen.
We namen plaats aan een VIP-tafel. De catering had er lekkere hapjes neergezet. We keken uit op de jurytafel. Een klok met een bel, een serie bekers en een zendmicrofoon. Ik keek stiekem naar de toestromende menigte, de toestromende menigte keek stiekem naar mij.
'Leuk dat je er bent,' zei Sem Schilt, de wereldkampioen K-1 vechten, van wie heel wat leerlingen deze avond een gevecht zouden leveren. Hij stelde me voor aan zijn vrouw, zijn oom, zijn vrienden en vriendinnen. Tegen sommige sprak hij Spaans.
'En dit is Martin,' zei Sem. Martin gaf me een koude hand. 'Wat heb je een koude hand,' zei Sem. 'Je bent toch niet nerveus?'
'Nog niet,' zei Martin. 'Ik moet pas om een uur of tien.'
'Die jongen moet je in de gaten houden,' zei Sem. 'Dat is een hele goeie.'
De muziek werd zachter gezet. 'Hebben we er een beetje zin in vanavond?' zei de presentator, een man in smoking en lakschoenen.
'Ja hoor, schiet maar op,' zeiden sommigen. De presentator gaf de indruk dit soort respons wel gewend te zijn en kondigde de eerste vechters aan. Twee meisjes van een jaar of tien gingen elkaar als razenden te lijf. Schoppend en slaand. Aan weerskanten van de ring stonden hun trainers. 'Dat is goed. Dát is goed! Netjes! Ja!' De soepel bewegende scheidsrechter trok af en toe de meisjes uit elkaar, waarna ze elkaar weer als kwaaie katten te lijf gingen. Mijn sympathie ging uit naar het meisje met de paardenstaart. Waarom je sympathie voor de ene krijgt en niet voor de ander bleef me de hele avond een raadsel. Heel zachtjes moedigde ik het meisje met de paardenstaart aan. 'Sla haar op haar bek,' mompelde ik. Het hielp. Een regen van slagen en schoppen daalde neer op het ander meisje. Iedereen schreeuwde, brulde en genoot.
'We hebben een winnaar,' zei de presentator na afloop van de derde ronde. Onze favoriet won. Een gejuich steeg op uit de zaal. Een paar mensen zaten er stilletjes bij. 'dat zijn de ouder van het meisje dat heeft verloren,' zei Sem.
De catering kwam langs met een blad bier. Op de ring kondigde een mooie meid met mooie benen een volgende ronde aan. De VIP-tafel achter ons joelde. 'Yeee haaa Hoeoe'.
'Wat een leven he?' zei Sem voor de grap. 'Een lekker wijf, een pot bier en af en toe iemand op z'n bek zien slaan. Wat wil je nog meer.'
Ik was het volmaakt met hem eens.
Twee jongens betraden de ring. 'Nou moet je eens goed op die vrouw daar in het publiek letten,' zei Sem. 'Dat is de moeder van éen van die jongens.'
'Helpers uit de ring,' zei de presentator. 'Ping', deed de bel. En vanaf dat moment keek ik alleen nog maar naar de moeder. Handen voor haar gezicht, handen voor haar ogen, handen in haar haar, wegkijken en dan toch weer kijken, naar adem happen - ieder klap die haar zoon te verduren kreeg, voelde ze tien keer harder dan hij. Toen het gevecht was afgelopen en haar zoon won, was ze eerder gerustgesteld dan blij.
ik merkte bij mezelf dat ik geen sympathische pijn voelde bij de verliezers. De adrenaline stroomt en daardoor komen de klappen wel aan, maar ook weer niet zo heftig.
Veel gewonden waren er niet. Eén jongen kreeg een klap tegen zijn mond, die een beetje begon te bloeden. Ik zat naast een oudere man. Hij legde me het een en ander uit over het spel. 'Wat is uw beroep?' vroeg ik. 'Ik ben orthodontist,' zei hij. 'Ik heb die jongen onder handen gehad. Ik heb net twee jaar werk naar de gallemiezen zien gaan.'
We lachten.
Vele gevechten later schreeuwde ik, de figuur met het Albert Einstein-haar en de Professor Zonnebloem-motoriek, mee met de meute. Tussen mijn boekenkasten was ik even vergeten dat het gevecht een van de pijlers van het bestaan is en dat de ritualisering ervan, op zo'n sportevenement, daar uitdrukking aan geeft. Ofwel, inderdaad: pot bier, lekker wijf en iemand op z'n bek zien slaan.

Formule (6 en slot)

Ken je het verschijnsel bij het lezen van een boek, dat het  na een bepaald moment steeds sneller gaat? Ik denk dat het komt omdat je steeds beter weet wát je moet lezen en dus hele stukken kunt overslaan. Je wil weten hoe het afloopt, je hebt je al gewonnen gegeven, dus hoe het einde ook is, als het antwoord geeft op de 'dramatische vraag' is het al lang goed. Maar goed, we hebben onze held, net op het moment dat hij de assholes in het cachot heeft laten belanden en er een borrel op neemt, tot de ontdekking laten komen dat hij de verkeerde mensen achterna heeft gezeten. En dat de ware schurken hem van achteren besluipen, een zak over zijn hoofd gooien en in de laadruimte van een busje naar een onbekende plek brengen. Wat nu? -

De vierde en laatste 1500 woorden

1. Laat de held nu dik in de problemen komen.
2. Hij gaat er bijna onderdoor. (Bijvoorbeeld: de schurk heeft hem gevangen, of hem er in geluisd voor moord, of het meisje is waarschijnlijk dood, alles is verloren, of de 'andere'  moordmethode wordt op de lijdende held toegepast.)
3. De held weet te ontsnappen door zijn EIGEN VAARDIGHEID, meesterschap of branie.
4. De overgebleven mysteries- eentje uitsparen zal de aandacht helpen vasthouden- moet worden ontraadseld in de loop van de laatste confrontatie, als de held de situatie weer in de hand heeft.
5. Laatste wending, een grote verrassing (Schurk blijkt de Onverwachte Bezoeker te zijn, de ‘schat’ is maar een nepding, enz.)
6. De ‘wegwezer,’ het grapje om het af te sluiten.

EN?
Heeft de SPANNING het tot de laatste regel volgehouden?
Is het GEVAAR tot de laatste zin gebleven?
Is nu alles VERKLAARD?Is het LOGISCH gebleven?Kan de ‘wegwezer’ de lezer achterlaten met dat WARME GEVOEL?
Heeft God de schurk gedood? Of de held?

Dit was het. Maak nu drie dagen schoon op je agenda en schrijf die zestien A4-tjes action-adventure. Herhaal dat een aantal keer per jaar en je bouwt een oeuvre op waar je U tegen zegt. Kies dan de beste verhalen uit en publiceer ze op het internet, voorzien van schitterende illustraties en reclame, zodat je er ook nog een paar centen aan verdient ook!

Formule (5)

We zijn op de helft van ons verhaal. We hebben  onze held - en de lezer - een totale verrassing bezorgd. In plaats van te verdrinken blijkt hij terecht te zijn gekomen in een comfortabel ingerichte onderwaterruimte, met sauna, bubbelbad, flatscreen tv en aansluiting op het internet. Inplaats van dat hij stuurloos met zijn auto tegen een betonnen muur oprijdt, komt hij in een andere tijdszone terecht. Hij ontmoet de machtige, excentrieke bewoner van het enorme, zwaar beveiligde huis in de woestijn - dat blijkt een klein, kwetsbaar, verlamd vrouwtje te zijn. Wat is dit nu! - We gaan verder met:

de derde 1500 woorden 

1. Stort het leed uit over de held.
2. De held vindt toch een uitweg, en spoort iemand, bijv. de schurk, op.
3. Een fysieke confrontatie. Conflict.
4. Een verrassende plotwending, waarbij de held het behoorlijk te verduren krijgt aan het eind van de 1500 woorden 

EN?
Heeft het nog genoeg SPANNING?
Is het GEVAAR donkerder en donkerder?
Zit de held in ZWAAR IN DE PROBLEMEN?
En is het allemaal nog LOGISCH? Deze blauwdrukken of formules zijn er alleen voor om je zeker te stellen van fysieke confrontaties in het verhaal, en van originele plotwendingen, met wat suspense en dreiging er in. Zonder dat heb je geen pulpverhaal. Deze fysieke confrontaties zijn ook telkens anders. Als het ene gevecht met de vuist is, moet het andere vuistgevecht wachten tot het volgende verhaal. Geldt ook voor gif, gas en zwaarden. Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Een held met een bijzondere punch of quick draw mag het wat vaker gebruiken.
 Als het maar niet monotoon wordt.  

HANDELING:
Actie, levendig, snel, geen woorden verspillen. Maak het spannend, zorg dat de lezer alle actie voelt en voor zich ziet.  

ATMOSFEER:
Hoor, ruik, zie, voel en proef.  

BESCHRIJVING:
Bomen, wind, omgeving en water.  

HET GEHEIM VAN SCHRIJVEN: LAAT IEDER WOORD NUT HEBBEN. 

Gisteren sprak ik René Appel, de thrillerschrijver. Hij zei: 'Niks formule, ik heb een idee en ik begin gewoon.' Iemand anders vertelde me weer dat Appie Baantjer zelf nauwelijks een boek las en evenmin het idee had dat zijn boeken volgens een formule waren geschreven. Ik denk ook dat Lester Dent zich niet bewust was van zijn eigen formule. Pas toen hij er over na ging denken, bleek hij er een te hebben. Met andere woorden: neem dit allemaal ook weer niet al te serieus... Volgende keer de slotacciorden van  onze action-adventure symfonie!

Formule (4)

Hoewel de pier volstrekt verlaten was, kreeg Bart  het gevoel dat er iemand achter hem liep. Met een ruk draaide hij zich om en zag hij een vrij kleine man wegvluchten. Hij droeg een trainingspak en gymschoenen en een bivakmuts. Het ging zo snel dat Bart niet de gelegenheid had iets van zijn gezicht te zien. Niet eens of hij een bril droeg. Daar vluchtte hij weg, die kleine man. Een achtervolging inzetten op zijn slippers was zinloos. 'Wat wou die kabouter,' dacht Bart geërgerd. Toen voelde hij iets op zijn rug. Zonder dat hij er iets van had gemerkt had die kleine toch van alles met hem uit kunnen halen, want er bleek een soort briefje op de rug van zijn T-shirt vastgespeld te zitten. Bart scheurde het briefje af, en las: 'Bemoei je niet met zaken die je niet aangaan.'


De eerste vijftienhonderd woorden van onze action-adventure thriller zijn geschreven. Het is lastig, de eerste schrijvers vallen al af, weten zich geen raad met fysieke confrontaties. Voor de onverzettelijken gaan we door met:

De tweede 1500 woorden

1. Breng de held in grotere problemen.
2. De held, heldhaftig als hij is, strijdt, en zijn worsteling leidt tot:
3. Nog een fysieke confrontatie
4. Een verrassende wending aan het eind.

Welnu.
Heeft het tweede deel genoeg SPANNING?
Zijn de wolken die zich boven de held samen pakken al donker genoeg?
Krijgt de held het al op zijn heupen?
Is het tweede deel nog LOGISCH?
VERTEL HET ZE NIET!!! Maar laat zien hoe het er uit zag. Dit is een van de geheimen van de schrijver; vertel het de lezer niet, laat het hem zien. (Hij sidderde, zijn spiedende ogen…, zijn mond viel open van… enz. ) ZORG DAT DE LEZER HET ZIET.
Als je schrijft helpt het als je per gedrukte pagina in ieder geval één kleine verrassing hebt. Je kunt er van uit gaan dat deze kleine verrassingen de lezer te overhalen verder te gaan. Het hoeven geen geweldige prestaties te zijn. Eén manier is om zo af en toe de boel een beetje te misleiden.

De held onderzoekt de kamer waar de moord is gepleegd. Dan gaat de deur achter hem langzaam open. Hij ziet het niet. Hij gaat helemaal op in zijn onderzoek. De deur gaat verder open, verder en verder, totdat… verrassing! - een ruit van het grote venster aan de andere kant van de kamer openvalt. Dat moet langzaam zijn gebeurd, en de deur is opengegaan door de wind die daardoor in de kamer viel. Maar waardoor is het raampje zo langzaam open gevallen? Nog meer raadsels.
Het karakteriseren van een personage doe je door hem iets mee te geven waardoor hij er bij de lezer wordt ingeprent. Geef ‘m kenmerken!
BOUW JE PLOT ZO OP DAT DE HANDELING VOORTDUREND DOOR KAN GAAN.

Klinkt allemaal vrij vanzelfsprekend, is het niet? Laat je gedachten er over gaan en maak er wat van!

Formule (3)

Mevrouw Claus heeft al een moordwapen gezocht in de supermarkt, de heer Mulder kijkt met heel andere ogen naar zijn kantoor als omgeving voor iets heel ergs. Dank voor uw inspirerende commentaren. En, heeft u al een moordmethode, een omgeving, een begerenswaardig voorwerp of een specifiek gevaar bedacht? Ik zelf begin intuïtief te denken aan de scheepvaart. De visserij (Je kunt een bewusteloos geslagen vrouw in de netten hangen en die onderdompelen) de enorme super olietankers (gigantische dingen, waar maar éen man personeel op hoeft om de zaak draaiende te houden. Hij wordt gek van eenzaamheid, hoort dingen; er komt een storm, nu ja, noem maar op.) Alles wat afwijkt van het normale duffe bestaan is geschikt voor dit action-adventure genre. Hier volgt nu  Lester Dent's beschrijving van..

"De eerste 1500 woorden

1. In de eerste regel, of heel vlot daarna, introduceer je de held, en laat je hem een handvol problemen hebben. Suggereer een mysterie, een gevaar, een probleem dat opgehelderd moet worden, nou ja, iets waar de held tegenop loopt. 
2. De held hapt toe. (Probeert mysterie op te ontraadselen, het gevaar af te wenden, het probleem op te lossen.) 
3. Introduceer ALLE andere personages zo snel mogelijk. Laat ze meteen in actie zien. 
4. De eerste fysieke confrontatie is er zo rond het einde van de eerste 1500 woorden. 
5. Aan het einde ervan is er een complete verrassing, een wending in het plot. 

Heeft het tot nu toe SPANNING?
Dreigt er GEVAAR voor de held?
Gebeurt alles op LOGISCHE MANIER?


Nu we hier zijn beland, wil ik er op wijzen dat de handeling nog iets anders moet zijn dan alleen de held van de ene naar de andere plek te brengen. Stel dat de held er achter komt dat de snode boeven iemand gevangen hebben met de naam Eloise, iemand die de geheimen kan prijsgeven, die achter al die duistere gebeurtenissen steken. De held spoort de schurken op, ze vechten, en de schurken gaan er vandoor. Niet echt opwindend. De held moet toch iets bereiken met z’n mannetjesputterij, al was het maar alleen Eloise redden. En, verassing! Eloise is een aap met een geringde staart. De held telt de ringen, want wat kan hij anders. Zijn ze niet echt. Zijn ze er op geschilderd. Waarom?"

Welke aap komt er bij u uit de mouw? Wat is bij u het (ogenschijnlijk) eenvoudige beginprobleem?  Hoe ziet uw held er uit? Wat zijn zijn speciale vaardigheden? Wat zijn zij  zwaktes? Genoeg om over na te denken dus. Of wacht anders in spanning af wat er gaat gebeuren in de volgende 1500 woorden! Heeft u geen idee waar dit over gaat? Klik dan hier of hier...

Formule (2)

Zoals beloofd, hier is de blauwdruk van Pulpschrijver Lester Dent.  6000 woorden is ongeveer 16 A4-tjes. Ik laat hem zelf aan het woord:

"Dit is de formule, de blauwdruk voor ieder pulpverhaal van 6000 woorden. Dit gaat op voor avonturen- detective- en pilotenverhalen. De blauwdruk vertelt je precies waar in het verhaal wat moet staan, wat er moet gebeuren in elke opeenvolging van duizend woorden. Alle verhalen die ik op deze manier heb geschreven zijn verkocht. De bouw van een verhaal verschilt niet zo veel van alle andere bouwwerken.           

Zo begin je. 

1. (TELKENS) EEN ANDERE MOORDMETHODE DIE DE SCHURK GEBRUIKT
2. EEN ANDER VOORWERP, WAAR DE SCHURK  NAAR OPZOEK IS
3. EEN ANDERE OMGEVING
4. EEN GEVAAR DAT ZICH ALS EEN DONKERE WOLK BOVEN DE HELD SAMENPAKT.

Eén ervan is al goed, twee is beter, drie is helemaal mooi. Het helpt wel als je dit van tevoren goed hebt overdacht, voor je aan de rest begint.

Een andere moordmethode is, nou ja, anders. Schieten, steken, vergiftigen, wurgen, gifspuiten, schorpioenen, wat dan ook, als je ze opschrijft kom je misschien op betere ideeën. Giftige schorpioenenbeten? Misschien muggen of muskieten die dodelijke eieren leggen…!

Als de slachtoffers worden omgebracht op een normale manier, maar steeds onder vreemde of identieke omstandigheden, is het ook goed. De lezer mag natuurlijk tot op het laatst niet weten dat de moorden eigenlijk heel normaal zijn. Schrijvers die de slachtoffers van hun schurken achterlaten met vlinders, spinnen of vleermuizen op hun lichaam gestempeld, spelen waarschijnlijk met dit kunstje.

De moordmethodes moeten natuurlijk niet te gek, fantastisch of grotesk worden. Dat verkoopt niet.

Het bijzondere ding waar de schurk achteraan gaat kan iets anders zijn dan de gebruikelijke juwelen, gestolen buit, parels, etc; maar ook in dit geval moet je het niet te bizar maken.

Bijzondere omgeving? Makkelijk! Kies er een die past bij de moordmethode en het ding dat de schurk wil hebben. Dat maakt het gemakkelijker, en het is leuk om een omgeving te kiezen waar je hebt gewoond en gewerkt. Zo veel pulpschrijvers doen dat niet. Het voorkomt verlegenheid als je bijna evenveel weet als de redacteur op dat gebied, of in ieder geval genoeg om er mee weg te komen.

Een kunstje om couleur locale te suggereren: Voor een verhaal dat zich in Egypte afspeelt zoek je het boek ‘Egyptisch voor Onderweg’ op of zoiets. Je wil een personage in het Egyptisch laten vragen: ‘Wat is er aan de hand?’ Je kijkt in het boek en vindt: ‘El khabar, eyh?’ Om te voorkomen dat het de lezer gaat duizelen is het misschien wijs om op een slimme manier duidelijk te maken wat het betekent. Soms maak je het door de context duidelijk, soms vertaalt een personage het in het Nederlands. Maar het is een twijfelachtige manoeuvre om het verhaal te stoppen en de lezer de vertaling op te dienen.

Je komt erachter dat ze in Egypte palmbomen hebben. Je kijkt in het boek, vindt het Egyptische woord voor Palmboom, en je gebruikt dat. Zo geef je lezers en redacteuren het idee dat ze zelf iets van Egypte af weten."

Na dit denkwerk volgt morgen het tweede gedeelte van de blauwdruk. Een 6000-woorden verhaal bestaat uit vier gedeelten van 1500 woorden (4 A4-tjes) Ieder deel heeft een eigen functie en inhoud. Lester Dent leidt je door ieder deel, vertelt wat waar moet gebeuren en waar de accenten in het verhaal liggen.

Formule (1)

Ooit wil ik pulpverhalen gaan schrijven. Met literatuur heb ik niet zoveel, met goeie boeken wel. En waarom zouden pulpverhalen niet goed zijn? Pulp sluit aan bij de belevingswereld van de gewone krantenlezer - en dan nog niet eens de 'kwaliteitskrantenlezer', en heeft lekker niks van doen met het literaire wereldje (Connie Palmen die... Haar critici die...) Ik verlang ergens naar verhalen die niets doen dan mensen wat amuseren. Nu had je in de jaren '30 geen televisie, geen iPhone en geen andere mogelijkheden om verhalen tot je te nemen, behalve ze te lezen. Gedrukt op goedkoop papier, met een slap kaftje, stak je ze makkelijk in je binnenzak en kon je verder lezen als je er even tijd voor had. De verhalen moesten niet te moeilijk zijn, maar wel spannend, er moest een beetje seks in zitten en van tijd tot tijd een fijne vechtpartij. En het was mooi als je er wat van opstak. (Schieten ze bij de Eskimo's echt met kalashnikovs?)  De boekjes zagen er op een geruststellende manier hetzelfde uit, en heel aantrekkelijk voor de doelgroep. De kaftjesmakers waren de echte grootmeesters van het genre. Natuurlijk werd er op neergekeken. 'Formuleschrijven' werd het genoemd. En inderdaad, er waren formules. Door een wisselwerking van handige schrijvers en uitgevers, die eigenlijk alleen maar geld wilden verdienen, ontstond min of meer intuïtief een vorm. Het was afkomstig van volksverhalen en melodrama en geplaatst in een voor die tijd aantrekkelijke 'storyworld'; de grote stad (moordmysteries), de toekomst (sci-fi) het Wilde Westen (westerns) en de Grote Wereld (action-adventure). Een van de meest productieve pulpfictieschrijvers was Lester Dent (1904 - 1959), auteur van honderden romans en verhalen en de bedenker van Doc Savage. In de jaren '50 probeerde hij  eens op te schrijven hoe zijn verhalen tot stand kwamen. Dat leidde tot The Lester Dent Pulp Paper Master Fiction Plot. Die heb ik vertaald en daar ga ik jullie de komende tijd mee lastig vallen.

Misselijk

Ik hoor op de radio een man van de PVV op die lepe toon zeggen: 'Daarom zeg ik dat de Nederlandse Burger recht heeft op een Onderzoek naar het Nut van de euro. De Belastingbetaler heeft Recht op een Onafhankelijk Onderzoek. Wij hebben al een naam van een Onderzoeksbureau in gedachten.' - Ik voel me een beetje misselijk worden, maar dat wil ik niet omdat dat zo politiek correct overkomt. Ik weet niet wat het is. Is het om wát hij zegt? Is het om die verschrikkelijke toon, die verschrikkelijke geveinsde deemoed, of is het de hopeloze innerlijke dialoog die ik met mezelf voer? (Je kunt aanvoeren dat de munteenheid ons veel voordeel heeft geleverd, maar als je dat telkens moet aanvoeren komt de sleet in het argument. Je zult met iets nieuws moeten komen maar zelfs dan heb je het spel uit handen gegeven.) Het is duidelijk. De PVV maakt gebruik van het sentiment dat de euro ons niets dan ellende heeft gebracht. Ze zullen denken: 'Eerst lachen ze ons uit, daarna negeren ze ons, dan worden ze kwaad (nu) en tenslotte hebben we gelijk'. Ik weet het niet. De misselijkheid gaat niet over. Als dat 'onafhankelijke' onderzoek er komt zullen ze de te verwachten uitkomst hoog van de toren blazen. Ze zullen blind zijn voor onderzoeken die het tegendeel aantonen. Je weet hoe het gaat en je kunt er niets aan doen. Bah, ik ben misselijk.

Weg

Ik heb altijd al een slecht geheugen gehad. Waar ik niet op kon komen, daar moest ik allerlei handigheidjes  in stelling brengen. De tafels bijvoorbeeld. Toen we de tafel van één moesten leren ging dat wat mij betreft van zo'n leien dakje, dat ik hoogmoedig begon te worden. De tafel van twee, daar had ik ook nooit een probleem mee, zelfs de tafel van drie ging best aardig. Ik leerde het van buiten in het maanlicht dat door het raam van mijn slaapkamer scheen. Mijn moeder liep wat door het huis en de hond liep achter haar aan.  Zeven keer drie is eenentwintig. Geen probleem. De tafel van vier was eigenlijk de tafel van twee, maar dan dubbel, en de tafel van vijf was dan weer heel makkelijk, dat was altijd de helft van het getal dat je zei vóór 'keer vijf'.  De tafel van zes was makkelijk, tót en met zes keer zes is zesendertig! (want dat klinkt gewoon leuk) Maar bij zeven keer zes begon de ellende. Dan moest ik denken: vijf keer zes plus twee keer zes; dertig plus twaalf. De tafels van zeven en acht werden een ramp. Ik was met rode oortjes de Donald Duck aan het lezen en had geen zin in huiswerk. Dat zeven keer acht zesenvijftig is, en dat dat leuk is omdat alle cijfers van vijf tot en met acht er in voorkomen, kwam niet meer in het juiste geheugenvakje. En het is er tot op de dag van vandaag niet is ingekomen. Dankjewel, Donald Duck. Zes keer zeven? Ik moet eerst denken zeven keer zes en dan weet ik het. Ik heb de strategieën onthouden, maar niet de tafels. Ik vind dat jammer. Hetzelfde probleem had ik met topografie. Vrienden  van me hoefden maar even in een atlas te kijken en ze konden op een blinde kaart aanwijzen waar Burquino Fasso lag. Of Deurne. Of Rennes. Voor mij ligt alles aan het eind van de weg. Vandaar ook dat ik een enorme moeite heb met het onthouden van teksten. Het voordeel van liedteksten is dat er veel in wordt herhaald en bovendien zorg ik ervoor dat de zinnen door rijm en logica wat makkelijker te onthouden zijn. Wat ik wel heb onthouden is hoe de bocht van de Onnemaweg er uitzag, die botste met een zandweg, die Knijpsterweg heette. Ik herinner me de melkbussen, het zand, de gaten die met rode potscherven en grind waren opgevuld, de lantaarnpaal, de slootjes aan de weerskanten, de houtwallen... Dingen waar je niks aan hebt. Want laatst keek ik op Google Maps Satellite View - bleek dat de Knijpsterweg was geasfalteerd.

Pam

'Gut,' zegt een client van Vlieg, die verpleegster is, 'ik voel me ineens zo onrustig, kun je me geen pammetje geven?' De client, een oude mevrouw die de oorlog nog heeft meegemaakt, was de hele ochtend lekker aan het puzzelen geweest en heeft naar herhalingen van Engelse detectives zitten kijken. Nu voelt ze zich onrustig en wil een geruststellend tabletje, een oxazepam.
'Zou dat nu wel doen mevrouw? Het is heel verslavend hoor.'
'Maar ik heb het nódig,' jammert mevrouw. 'Ik ben niet verslaafd, ik hen het nódig! O, ik voel me zó onrustig - ik red het echt niet zo hoor.'
Van haar werk moet Vlieg haar dat dan geven.
Nooit kwam ze in de verleiding eens te zeggen: 'Een pammetje krijgt u niet, maar ik wil wel even een dikke joint voor u draaien mevrouw.'
Want de grens tussen legale en illegale drugs is dun en ongedefinieerd en dient met alle beschikbare middelen te worden verdedigd.